İçerik Haritası
Yeni Cephe: ASELSAN, Yapay Zekâ ile Savunma Sanayiindeki Dönüşümü Açıkladı
ASELSAN Genel Müdürü Ahmet Akyol’un AI Tomorrow Summit 2025’teki konuşması, yapay zekânın artık yalnızca laboratuvarlarda ya da yazılım firmalarında değil, direkt savunma sanayii sistemlerinin merkezinde konumlandığını gösterdi. Akyol’un sözleri yalnızca teknoloji dünyasına değil, savunma siyasetlerine da bir istikamet çiziyor.
Yapay zekâ: savunmanın yeni cephesi
Akyol, yapay zekânın buhar, elektrik ve internet üzere insanlık tarihinin devrimsel devirlerine bir yenisini eklediğini savunuyor. Ona nazaran yapay zekâ, insanın karar verme yetisini dahi tekrar tanımlayabilecek güçte bir dönüşüm. ASELSAN, bu dönüşümde yalnızca kullanıcı değil, üretici ve öncü rolünü üstleniyor.
ASELSANnext: Dönüşümde kurumsal aksiyon
ASELSAN’ın 2024’te başlattığı ‘ASELSANnext’ dönüşüm programı, yapay zekâyı kurumun hem süreçlerine hem eserlerine hem de altyapılarına entegre etmeyi amaçlıyor. 40’a yakın alt projeyle desteklenen bu strateji, yalnızca askeri sistemleri değil, şirketin çalışma kültürünü de tekrar kurguluyor.
Yapay Zekâ Üçgeni: Süreç, Eser ve Altyapı
Akyol, yapay zekânın üç ana başlık altında tesirli olduğunu söylüyor:
- Süreçler,
- Ürün ve servisler
- Altyapı yatırımları
Aselsan, bu üç sac ayağında da faal olarak yer almakta ve sivil teknolojilerden askeri uygulamalara yanlışsız çift istikametli bir teknoloji transferi gerçekleştirmekte.
Savaş alanında yapay zekanın askeri uygulamaları çoktan başladı
Konuşmasında verdiği örneklerle Akyol, yapay zekânın hava savunma sistemlerinden sonar teknolojilerine, imaj sürece algoritmalarından güdümlü mühimmatlara kadar ASELSAN eserlerinde nasıl kullanıldığını ayrıntılıca anlattı. Bu örnekler, teknolojinin artık sadece yazılım değil, operasyonel bir aktör olduğunu kanıtlıyor. Bir diğer deyişle Türkiye, yapay zekâyı füzeden sonar sistemlerine, hava savunmadan denizaltı tespitine kadar her alanda gerçek vakitli bir “harekât unsuru” olarak kullanıyor.
Hava savunmada yapay zekâ: Füzeyi değil, geleceği takip etmek
ASELSAN’ın üzerinde çalıştığı ileri seviye hava savunma sistemlerinde yapay zekâ, sırf bir maksadın mevcut durumunu takip etmekle kalmıyor. Füzeye taraf veren algoritma, gayenin gelecekte hangi konumda olacağını öngörüyor ve mühimmatı direkt oraya yönlendiriyor.
Bu yaklaşım, klasik “ateş et ve unut” modelinin ötesine geçerek dinamik yönlendirme çağına adım atıldığını gösteriyor. Gerçek vakitli adaptasyon kabiliyeti sayesinde sistem, gayenin ani hareketlerine karşı bile anlık karar alabiliyor. Bu, bilhassa hipersonik mühimmatlara karşı savunma açısından ihtilal niteliğinde.
Sonar sistemlerinde derin öğrenme: Taşı ayırt et, tehdidi tanı
Akyol’un aktardığı bir başka kritik örnek, su altı savaş teknolojilerinde kullanılıyor. Klasik sonar sistemleri, su altında tespit ettikleri cisimleri yalnızca ses yansımalarıyla anlamlandırabiliyordu. Lakin artık yapay zekâ takviyeli sonar sistemleri; taş, mercan, denizaltı ya da mayın üzere objeleri tabiatıyla ayırt edebilecek yetenekle donatılıyor.
“Su altındaki mahzurun taş mı, denizaltı mı, sabit bir obje mi olduğunu yapay zekâ takviyeli sonarlarımız muvaffakiyetle ayırt edebiliyor.”
Bu yetenek, bilhassa kapalı seyir halindeki düşman ögelerinin ayırt edilmesinde büyük avantaj sağlıyor. Sistem, daha evvel etiketlenmiş yüzbinlerce ses profilinden beslenerek kendi kararını alabiliyor. Bu da gemi ve denizaltı mürettebatının harekât kararlarını daha süratli ve daha yanlışsız vermesini mümkün kılıyor.
Görüntü sürece: Dumanı ayıkla, gayesi seç
ASELSAN’ın geliştirdiği imaj sürece sistemleri artık sadece optik amaç belirlemiyor; karmaşık görsel kirlilikleri de filtreleyebiliyor. Akyol’un gösterdiği örneklerden biri, ağır optik karmaşada gemilerin bıraktığı dumanları ve yanılgı yaratan art planları ayıkladıktan sonra asıl gayesi netleştiren bir sistemdi.
Bu gelişme, bilhassa ağır çatışma ortamlarında amaç karıştırma ve yanıltma tekniklerine karşı üstünlük sağlıyor. Düşmanın termal ya da optik karıştırma yapmaya çalıştığı durumlarda sistem, öğretilmiş örüntü tanıma algoritmalarıyla asıl gayesi milisaniyeler içinde ayrıştırabiliyor.
Sürü halinde deniz araçları: otonomiyle taktik algoritmaların buluşması
ASELSAN’ın geliştirdiği insansız deniz araçları olan Marlin ve Albatros sistemleri, deniz ortamında otonom formda hareket ederken önlerine çıkan mahzurları ayırt ediyor ve kendi taktiksel rotasını belirleyebiliyor. Yapay zekâ artık yalnızca algılamıyor, birebir vakitte karar alıyor.
Bu sürü teknolojisi; asimetrik tehditlere, mayınlara yahut fizikî bariyerlere karşı kolektif bir refleks sunuyor. Tıpkı anda farklı istikametlerden yaklaşan tehlikeler karşısında sürü içindeki her araç kendi misyonunu tekrar tanımlıyor.
Güdümlü mühimmatlarda karar dayanak: Anı yaşa, anında karar ver
Geleneksel güdümlü mühimmatlar, evvelce tanımlanmış algoritmalara nazaran hareket ederdi. Lakin Akyol’un örneğinde, bu sistemler artık her atışta yine öğrenen yapay zekâ modülleriyle çalışıyor. Atıştan evvel çevresel faktörleri pahalandıran mühimmat, en optimum vurma noktasını kendi karar algoritmasıyla seçiyor.
Bu teknoloji, bilhassa değişken rüzgar, irtifa farkı, termal karışıklık üzere faktörlerin çok olduğu alanlarda mühimmat aktifliğini dramatik formda artırıyor.
Elektronik harpte yapay zkea: Sesin kim olduğunu bilmek
Elektronik harp sistemlerinde yapay zekâ, artık yalnızca “radyo sinyali” ayırt etmiyor. O sinyalin hangi lisana ilişkin olduğunu, hangi konuşmacıya ilişkin olduğunu ve içerdiği bildirinin olumlu mu olumsuz mu olduğunu da sınıflandırabiliyor.
Bu, bir askeri operasyonda “bilgi üstünlüğü” manasına geliyor. Radyo trafiğinden önder ögesi tespit edip onun konuşmalarını anında tahlil edebilen bu sistem, düşmanın moral düzeyi, stratejik refleksleri ve pozisyonel değişimlerini manaya imkânı sunuyor.
Kapalı ağlarda yapay zeka gerçeği
Akyol’un belirttiğine nazaran savunma sanayiinin tabiatı gereği, ASELSAN modellerini açık ağlarda değil, inançlı kapalı devre sistemlerde çalıştırmak zorunda. Bu durum, yapay zekâ uygulamalarının entegrasyonu için farklı mühendislik yaklaşımlarını da beraberinde getiriyor.
İçsel verimlilik: 35 milyon dolarlık kazanım
ASELSAN, yapay zekâ temelli süreç otomasyonları sayesinde yalnızca bir yılda 650 bin saat işçilikten ve 35 milyon dolardan fazla verimlilik elde ettiğini açıkladı. Bu verimlilik, teknolojinin insan kaynaklarıyla olan etkileşimini de yine tanımlıyor.
Sivil Teknolojiden Savunmaya: Karşıt Akış Başladı
Akyol’un altını çizdiği kıymetli mevzulardan biri de sivil teknolojilerden savunma sanayiine yanlışsız gerçekleşen teknoloji akışı. Evvelce askeri teknolojilerin sivilleşmesi konuşulurken, bugün yapay zekâ örneğinde olduğu üzere sivil gelişmelerin askeri sistemlere aktarılması yaygınlaşıyor.
Genç Takımlar ve Yetenek Çekimi
ASELSAN’ın genç ve ehil takımı, dönüşümün temel taşlarından biri olarak konumlanıyor. Yapay zekâya uyumlu kurum kültürü sayesinde, yurt dışından Türkiye’ye mühendis geri dönüşü artmış durumda. Bu da teknolojik cazibenin hudutları aştığını gösteriyor.
İnsan Kaynağında Sessiz Bir Dönüşüm: Yapay Zeka Tercihi Belirliyor
Ahmet Akyol’un aktardığı bir anekdot, savunma sanayii üzere yüksek güvenlikli alanlarda irtibatın bile stratejik yönetilmesi gerektiğini gösteriyor. Akyol, ASELSAN’ın saklılık gereği iş ilanlarında direkt “yapay zeka” sözünü kullanamadıklarını, bu yüzden bir adayın müracaat esnasında birinci etapta tereddüt ettiğini, lakin mülakat sırasında ASELSAN’ın YZ yatırımlarını öğrenince konumu kabul ettiğini anlattı. Bu örnek, çağdaş mühendislik yeteneklerinin sadece maaş ya da konum değil, üretim kültürü tarafından da etkilendiğini ortaya koyuyor.
Bu anekdot sırf bir işe alım ayrıntısı değil; Z jenerasyonu mühendislerin karar alma düzeneklerini kökten etkileyen yeni bir gerçekliğin altını çiziyor: Çalışılacak şirketin YZ adaptasyonu, bir yetenek çekim faktörü haline geldi.
Eskiden şirketler, itibarlı projeler ya da AR-GE imkanlarıyla öne çıkardı. Bugün ise çalışanlar daha baştan şunu sorguluyor:
ASELSAN örneğinde gördüğümüz üzere bu soru sadece içerik değil, şirketin dışarıya ne kadarını yansıttığıyla da direkt bağlı. Görünmeyen vizyon, kimi vakit potansiyel yeteneği kaçırabilir. Bu yüzden Akyol’un “YZ projelerini zımnilik gereği ilanlarda anlatamıyoruz ancak adaylarımızı mülakatta dönüştürebiliyoruz” tabiri, yalnızca işe alım değil, kurumsal stratejinin irtibat evrimi açısından da dikkatle tahlil edilmesi gereken bir ayrıntı.
Sonuç: Savunmada Obje Değil, Özne Olmak
Akyol’un konuşmasının tahminen de en çarpıcı yanı, Aselsan’ın savunma sanayiinde bir obje değil, özne olma vizyonunu taşımasıydı. Yapay zekânın yalnızca teknoloji değil, strateji sorunu olduğu bu devirde, Türkiye’nin global arenada oyun kurucu olmak için attığı adımlar dikkatle takip edilmeli.
WEBTEKNO Alıntıdır…
