Geleceğin en büyük sıhhat krizi, Çin’de mi büyüyor?
Dünya genelinde demans hadiselerinin arttığı uzun müddettir bilinen bir gerçek. Lakin Çin’deki olay sayılarındaki süratli yükseliş, global eğilimlerin ötesine geçerek dikkat cazip bir boyuta ulaştı.
Son 30 yıla bakıldığında, Çin’de demansla yaşayan kişi sayısı dört kattan fazla artış gösterdi. 1990 yılında yaklaşık 4 milyon olan demans hastası sayısı, 2021 prestijiyle 17 milyona yaklaştı. Karşılaştırmak gerekirse, tıpkı devirde dünya genelindeki demans olayları 22 milyondan 57 milyona çıktı. Bu durum, Çin’in küresel ölçekte neden daha çok öne çıktığını açıkça ortaya koyuyor.
Uzmanlara nazaran Çin’de demansın bu kadar süratli yayılmasının en büyük nedeni ülkenin süratle yaşlanan nüfusu. 1950’lerde yaşanan doğum patlaması sonucu doğan milyonlarca kişi bugün 70 yaş ve üzerine ulaştı. Yaşlılık, demans için en değerli risk faktörlerinden biri olduğu için bu durum kaçınılmaz olarak olay sayılarında önemli bir artışa yol açtı.
Ancak yaşlanma tek başına bu tabloyu tam manasıyla açıklamakta yetersiz kalıyor. Çin’deki hayat usulü değişiklikleri de demans olaylarını körükleyen değerli ögeler ortasında. Özellikle yaygın sigara kullanımı dikkat çekiyor. Ülkede erkeklerin yaklaşık %50’si sigara içerken, bayanlarda bu oran daha düşük olsa da toplum genelinde tütün bağımlılığı önemli bir sorun olmaya devam ediyor. Meğer Batı ülkelerinde son yıllarda sigara tüketiminde besbelli bir düşüş gözlemleniyor.
Beslenme alışkanlıkları ve metabolik hastalıklar
Çin’deki demans artışını hızlandıran bir başka kıymetli faktör, Batı şekli beslenme alışkanlıklarının yaygınlaşması. Bilhassa yağ ve şeker oranı yüksek, işlenmiş besinlerin tüketimi arttıkça diyabet ve obezite oranlarında da önemli bir yükseliş görülüyor. Bu kronik hastalıklar, demans riskini direkt artıran etkenler olarak biliniyor.
Genç jenerasyonların daha sağlıklı ömür alışkanlıklarını benimseme eğiliminde olduğu görülse de, evvelki nesillerin birikmiş sıhhat meseleleri hala toplumu etkilemeye devam ediyor. Bu nedenle, kısa vadede demans hadiselerinin düşmesi beklenmiyor.
Demans sırf tıbbi açıdan değil, toplumsal ve ekonomik boyutlarıyla da Çin’i zorlayan bir sorun haline gelmiş durumda. Bu hastalık, uzun vadeli bakım ve daima takviye gerektirdiğinden ötürü aileler ve sıhhat sistemi üzerinde önemli bir yük oluşturuyor. Başka yandan, Çin’in yaşlanan nüfusuna karşılık genç ve üretken iş gücünün azalması, bakım hizmetlerinin sürdürülebilirliğini de tehlikeye atıyor.
Çin için şiddetli bir gelecek
Araştırmalar, Çin’de demans olaylarının önümüzdeki yıllarda global ölçekte en yüksek düzeylerde kalmaya devam edeceğini öngörüyor. Her ne kadar uzmanlar bu artışı tetikleyen faktörleri ayrıntılıca incelemeye devam etse de, sorunun boyutu giderek büyüyor ve tahlil için kapsamlı halk sıhhati siyasetlerine gereksinim duyuluyor.
Etkili müdahaleler ve uzun vadeli planlamalarla, bu sürecin yönetilebilir hale getirilmesi mümkün olabilir. Lakin Çin’in demansla çabada ne kadar süratli ve aktif adımlar atacağı, sadece ülkenin değil, dünya genelinde yaşlanma kaynaklı sıhhat sıkıntılarıyla başa çıkma stratejileri açısından da belirleyici olacak.
Chip Alıntıdır…
